Saint Louis Senegal – Pecheur de Plastic

Saint Louis
Inmiddels zijn we op weg naar onze tweede projectlocatie, na drie en een halve week op het Château Diagn’art. Op deze plek komt elke dag van 16:00 tot 20:00 een groep dansers samen. Jongens en meiden die met elkaar zoveel mogelijk willen dansen. Elke dag wordt er getraind en worden nieuwe moves aan elkaar voorgelegd.
Daarnaast zijn er verschillende dans- en theaterlessen en een mediagroep.
Het Château wil ook een platform zijn voor iedereen die iets te bieden heeft, of die iets wil organiseren.
Het Château ligt midden in de visserswijk op het Langue de Barbarie. Een lange landtong met aan de ene kant de Atlantische Oceaan en aan de andere kant de rivier de Senegal.

Plastic
Mensen hier willen niet graag op de foto of gefilmd worden. Ze denken dat we ons materiaal duur kunnen verkopen en geld over hun rug verdienen. Dat is jammer, want de vissers hebben mooie rituelen om de netten te verplaatsen of boten te water te laten.
De vrouwen kunnen soms hele stapels spullen op hun hoofd dragen zonder hun handen te gebruiken. En vooral de vrouwen, maar veel mannen ook, gaan heel kleurig gekleed. Als confetti zwermen ze door de verder vrij gelige bruinige straten.
In de vorige nieuwsbrief stond al dat er ongelofelijk veel plastic ligt hier. Het afval wordt elke dag met massa’s gedumpt in de zee en in de rivier. Als je er doorheen kan kijken is het echt een heel prachtige stad, maar wij hebben er moeite mee zoals alle toubabs (witten/buitenlanders). Als je bij de kraampjes, hokjes en winkeltjes plastic tasjes weigert vanwege het milieu begrijpt iedereen dat wel, maar meer omdat ze dat gewend zijn van toubabs, dan dat het voor hun ook belangrijk is.
Naast de visserswijk ligt op een eiland in de brede rivier de oude stad. Het is een Unesco Heritage. Daar lijkt er wel afval opgehaald te worden, vanwege de toeristen waarschijnlijk.
Het is moeilijk om er doorheen te kijken en daarom vinden we ook dat we er toch iets mee moeten doen met ons project.

De vrouwen
Adèle, de manager van het Château heeft ook gezegd dat ze het jammer vinden dat er weinig vrouwen in het Château komen. Daarom geeft Dienke speciaal voor vrouwen tekenworkshops. De eerste avond komen er 12 vrouwen, anderhalf uur later dan gepland, compleet opgedoft om mee te doen. Geweldig! Moussa, een van de crewmembers van het Château wilde net de deur van het centrum gaan dicht doen (het sluit namelijk om 8 uur, maar toen gingen we toch maar weer open).
De vrouwen komen niet veel hun huis uit. Er is een ingewikkeld sociaal leven met uitgebreide families die gezamenlijk rond een patio wonen. De vrouwen koken om beurten de lunch (om 14:30) en het avondeten om 21:00, voor veel mensen, wel 9 tot 15 personen. Dat doen ze in grote schalen op een heel klein kolenpotje, en dat duurt wel even. Het eten eet je met z’n allen uit een grote schaal, zittend op de grond.
Achter ons huis woont Thieka met allerlei familieleden, waarvan we er maar niet achter kunnen komen hoe de familie in elkaar zit.
Dienke geeft hen eerst de tekenopdracht om elkaar blind na te tekenen, zonder op je papier te kijken dus. Een opdracht die meestal voor veel hilariteit zorgt. Maar ze doen het één of twee keer en zijn er snel klaar mee, en vragen dan of ze het goed hebben gedaan. Ze doen het alleen voor ons, dat is duidelijk. Heel lief van ze, maar als het ze geen reet interesseert kunnen we beter wat anders doen. En dat doen we dan ook maar. Vertellen in Wolof en Frans hoe wij wonen. Dat Oscar eten kookt vinden ze geweldig. Dat moeten hun mannen ook maar eens gaan doen.

Pecheur de Plastic
Samen met de dansers van het Château hebben we een performance bedacht waaraan het publiek kan meedoen om aandacht aan het plastic te geven.
 
De dansers van het Château hebben een choreografie gemaakt waarbij ze in gele visserslaarzen van voor naar achter bewegen met netten en het plastic opvissen. Publiek en dansers krijgen blauwe handschoenen aan en zo lopen we in een grote vissende karavaan met z’n allen naar het begin van het eiland en dumpen het enorme monster van plastic aan het einde van het strand, als een monsterlijk gevangen vis.

Erosion
Een ironische probleem dook echter op afgelopen week. Er was enorm hoog water. Maar op de kant van de landtong waar wij zijn en waar ook het Chateau staat, zijn de huizen tot vlak aan het water gebouwd.
Door hoge golven die één of twee keer per jaar voorkomen worden er grote delen van de huizen zomaar weggespoeld.
Niet alleen is het wegspoelen van de huizen natuurlijk een veel groter probleem voor de Senegalezen dan het rondslingerende plastic, maar voor de performance was er om te beginnen ook maar de vraag of er wel een strand zou zijn.
En als het strand weer tevoorschijn zou komen ligt er dan nog wel plastic op?
En is alles niet al door de zee weggespoeld…

Na drie dagen toen het water weer enigszins gezakt was bleek het strand nog steeds erg smal. Maar plastic lag er alweer genoeg. Tsjonge, in drie dagen tijd. Als we iets verderop het strand op gaan dan kan de performance daar uitgevoerd worden.
De beweging die de jongens hebben gemaakt is prachtig. Met de gele laarzen is het erg spannend. Gaan ze er komen? Elke dag zegt Ablaye, onze geweldige begeleider en vriend, dat hij het de volgende dag hoort.
Uiteindelijk op de dag van de performance zelf, vlak voor het begint, dendert een groep vissers binnen, waaronder ook de broers van Ablaye, met zakken laarzen. Gelukkig! En wat geweldig! De vissers vertonen zich vrijwel nooit in het cultureel centrum.
Maar nu lenen ze niet alleen hun laarzen uit, maar blijven ook met zijn allen kijken. Er is ook publiek van de andere cultuur plekken in St. Louis, van het WaaW centre, en het Institut Francais.
De eerste ronde wordt in het centrum opgevoerd en daarna gaan we met de muziek en de dansers naar het strand. Meteen verzamelt zich een groep mensen en kinderen die de blauwe handschoenen willen.
Wat een groot publiek! In het begin rapen de kinderen hout en stenen op. Vinden ze dat afval? Het zegt iets over hoe ze het plastic niet als probleem of afval ervaren.
Op de kapotte kade die door de woeste golven de afgelopen dagen is aangetast, staat toevallig net de burgemeester. En hij wordt door lokale TV geïnterviewd. Dat is een mooie aanvulling van ons publiek, er ontstaat een heel oploopje.

Na een wat warrig eind vertrekt de dansgroep met het volle net weer naar het Château. Terwijl het publiek uitwaaiert blijven onze vrienden over waarmee we ons afscheidsfeestje vieren. Lekkere hapjes worden plotseling aangevoerd en Coura heeft bissap gemaakt, een felrood sap van hibiscus. De dansers buitelen over elkaar heen en proberen Mees en Sake zover te krijgen dat ze ook hun breakdance kunsten laten zien. Maar ze durven niet voor deze grote boys. De broers van Ablaye blijven ook over.
Hij heeft vijf broers, allen visser. Ze vertellen ons alles over het vissersleven, over het zingen bij het binnenhalen van de netten. Ze vinden het mooi dat we zo geïnteresseerd zijn. De performance vonden ze ook mooi, en het lijkt echt op hun werk, zeggen ze. De oudste broer van Ablaye vraagt: “waarom varen jullie niet een keer mee?”
Wat? Mag dat? Kan dat? Al die tijd hadden we boze vissers die niet op de foto willen en nu worden we op onze laatste dag plotseling uitgenodigd om mee te varen.
Iedereen gaat met iedereen de hele avond op de foto en iedereen vindt dat het te kort is dat we er waren.
Op het laatst blijven de vrouwen over. Ze klappen in hun handen en zingen een lied waarbij iedereen om de beurt een dansje doet. Tenslotte vertrekken zij ook en blijven we achter met Adèle om nog een biertje te drinken.

Het was een geslaagd project. Bekijk het filmpje van de dansers binnenkort op onze website.
Namibië here we come.

De geit en het schaap zijn hier wat in andere landen honden en katten zijn. Ze zwerven door de hele stad. En eten voornamelijk karton.